AI op de redactie?

Microsoft ontslaat journalisten die artikelen selecteren voor zijn MSN-pagina, zo meldde het bedrijf recentelijk. Voortaan zou kunstmatige intelligentie die redactietaak op zich nemen. Is de technologie inderdaad al zo ver dat dat kan?

We spraken erover met techjournalist Martijn Vet. Ook hij verdient zijn brood met taal en schrijven. Is hij niet bang dat hij straks wordt vervangen door een robot-journalist?

“Haha, niet echt. Maar als journalist kijk ik wel met extra aandacht naar wat er aan het AI-front gebeurt. Tekstschrijven zelf gebeurt bijvoorbeeld al aanzienlijk vaker dan de lezer vermoedt. De sites van de online winkelgigant Alibaba vullen zich met computergeschreven producttekstjes om de dorre feitelijkheden op te vrolijken.”

Provinciale Statenverkiezingen

“Tijdens de laatste Provinciale Statenverkiezingen heeft de NOS een proef gedaan met een 'robot' die voor iedere gemeente een artikel schreef met de plaatselijke resultaten. En ook met het aankleden van uitslagen van lagere voetbaldivisies zijn proeven gedaan. In plaats van de formele stand – bijvoorbeeld 1 - 0 - ontstond er een spannend verhaaltje omheen. Fijn voor F-jes voetballers die aan opa en oma kunnen laten zien dat ze met artikel en al op de site staan. Met AI heb je enorm veel bereik met iets wat ‘op maat’ lijkt. Voor sommigen goed genoeg.”

20.000 teksten in één tel

Martijn Vet geeft aan hoe dat in z’n werk gaat. “Op basis van kernwoorden verzint de computer iets dat redelijk echt lijkt. Daarvoor heeft hij veel voorbeelden gezien waarop hij zijn algoritmen baseert. De computer zit vol met standaardzinnen. Schrijven is voor de opdrachtgever dan niet meer dan een druk op de knop. De 20.000 productteksten van Alibaba rollen er in een tel uit. Daar kan geen tekstschrijver met een normaal uurtarief tegenop. Maar wat AI nog niet kan, is schrijven met gevoel, met vondsten een echt lekkere tekst componeren waarmee je de lezer in het hart raakt. Als ik de teksten lees die de computer nu produceert, denk ik dat dat nog wel even gaat duren. Het doet nu nog geforceerd en houterig aan.”

Oeps! Verkeerde plaatje…

Bij de beslissing van MSN om redacteuren te vervangen door AI gaat het niet om tekstschrijven, maar om het selecteren van tekst voor de MSN-feed. Vet: “Voor mij zetten ze wat dit betreft een stap te snel. Natuurlijk heb ik geen zicht op wat er in de keuken gebeurt, maar ik vraag me toch af hoe een kunstmatige journalist feiten van fabels onderscheidt. Want die discussie is natuurlijk heel relevant vandaag. En dat het bij geautomatiseerde herkenning van data ook mis kan gaan, blijkt uit het door elkaar halen van twee leden van de Britse popgroep Little Mix. Er was flink wat gedoe over, waarbij AI als schuldige werd aangewezen. Al lijkt me een persoonswissel een fout die een echte journalist ook niet altijd weet te voorkomen.”

Voorlopig altijd screenen

Hoe ziet Vet de kansen voor AI en redactiewerk nú? “Gebruik het, maar zet het in als hulpmiddel. Bouw altijd een controle in. Als de computer een tekst met beeld heeft geselecteerd, laat die dan altijd screenen door een journalist van vlees en bloed.”

In breder perspectief

Waar de schrijfrobot in de redactiekamer nog wel een sprong te maken heeft, zet de versnelling stevig door op tal van aanpalende gebieden. Het Huawei-marktonderzoek naar de 10 grote techtrends in 2025, voorspelt dat maar liefst 14% van de gezinnen over de hele wereld een gerobotiseerde hulp heeft rondlopen. Hoe groot is de kans dat dit soort bots ons dan ook assisteert bij het schrijven en beoordelen van teksten? De vraag stellen is hem beantwoorden.

Meer over robots en andere techtrends? Lees ons trendrapport.